De elfjarige Magda is verdwenen. Terwijl ze altijd onzichtbaar was en over het hoofd werd gezien, is ze door haar verdwijning plotseling zichtbaarder dan ooit. In Het Labyrint voert Sigge Eklund vier hoofdpersonen op die op hun eigen manier dichtbij de verdwenen Magda stonden.
De lezer kijkt in aparte hoofdstukken door de ogen van steeds één van deze vier hoofdpersonen. Zonder dat ze het weten, hebben ieders daden stuk voor stuk impact op de andere drie. Ze zijn met elkaar verbonden door de draden die het leven spint. Als de schikgodinnen bestonden, dan was dit een ingenieus werk van hun hand. Of zie de schrijver in die functie: hij weeft een web waarin de draden complex en kunstig met elkaar verbonden zijn. Alle vier dolen ze rond in hun eigen labyrint, met in het midden degene die ongewild en onbewust hen met elkaar verbindt: de verdwenen Magda.
In het eerste hoofdstuk werd ik gelijk bij de lurven gegrepen. Moeder Åsa kroop onder mijn huid terwijl zij zich probeert te verplaatsen in de dader. Met een mengeling van haar analytische en reflecterende geest en het verdriet dat ze probeert tegen te houden, probeert ze dichter bij Magda te komen. Daarbij maakt ze zichzelf bijna gek. Voor haar is het leven en de zoektocht moeizaam en dat vertaalde zich ook naar mijn leeservaring. Dat was heel interessant: ik voelde me ongemakkelijk en wat zwaar.
Hoe verder ik las, hoe minder het voor mij om Magda ging. Voor mij stond het psychologische aspect centraal, de relaties, hoe mensen hun eigen labyrinten creëren, welke wegen zij inslaan en hoe zij ermee omgaan wanneer ze een doodlopende weg tegenkomen en terug moet lopen. Welke gevolgen het heeft wanneer je besluit rechts te gaan in plaats van links. Tegelijkertijd is het bijzonder hoe Eklund laat zien dat Magda nu eindelijk gezien wordt in haar onzichtbaarheid. Hoe ze eindelijk bestaat in haar afwezigheid. En hoe tragisch dat is.
Desondanks is het einde schokkend wanneer de lezer het midden van het labyrint bereikt en de losse eindjes aan elkaar zijn geknoopt. Dit proces verloopt heel natuurlijk en is helemaal niet opgelegd. Ik verwachtte het eigenlijk al niet meer, en misschien kon ik daardoor na de laatste bladzijde de slaap maar moeilijk vatten. Een gelaagde en aangrijpende roman.
Misschien komt er nog een interview met de schrijver. Hoe tof is het als dat gaat lukken? Dan komt er uiteraard nog een nieuwe blogpost. Maar eerst wil ik een klein onderzoekje doen rondom de flaptekst.
De kracht van de flaptekst
Omdat kaften en flapteksten nogal eens van elkaar kunnen verschillen, zocht ik uit nieuwsgierigheid de originele versie op. Voordat ik mijn mening en conclusie deel, ben ik benieuwd naar jullie mening: vind je er wel of geen verschil in terug? Welke van de twee teksten heeft je voorkeur? Welke flaptekst zou je aansporen om het boek te gaan lezen en met welke verwachtingen begin je daar dan aan?
Zweedse flaptekst (zo representatief mogelijk vertaald)
Op een avond in mei verdwijnt de elfjarige Magda Horn uit haar huis, terwijl haar ouders dineren in een nabijgelegen restaurant. Hoewel zij het onderwerp is van zoveel ruzies, zoveel verdriet en zorgen, is ze voor lange tijd eigenlijk onzichtbaar geweest.
Haar vader, de gewaardeerde uitgever, en haar moeder, de geëngageerde psycholoog, zijn meesters in reflecteren en in zich spiegelen aan elkaar. Maar niemand ziet Magda. En op een dag is ze weg.
Sigge Eklunds boek is evenveel een verhaal over relaties als een thriller. Een complex samengestelde geschiedenis waarin meerdere vertellers een stem krijgen en waar vele draden, sommige duidelijk zichtbaar, andere half verstopt, zijn geweven rondom Magda’s verdwijning.
De Zweedse
Nederlandse flaptekst
Dicht op de huid van vier mensen in de directe omgeving van een jong meisje – en dat meisje is verdwenen.
Vier volwassenen, één ontvoerd meisje. Maak kennis met Åsa, de wanhopige moeder die alles doet om haar verdwenen kind te vinden, en Martin, de overspelige echtgenoot, tevens hoofdverdachte. Voor collega Tom is Martin een held, hij doet alles om in diens gunst te komen. En hoe past Katja, de schoolverpleegkundige, in dit verhaal?
Het labyrint is een puzzel vanuit vier perspectieven die stukje bij beetje onthult hoe het vier mensen vergaat uit de meest nabije omgeving van de grote afwezige in het verhaal: het spoorloos verdwenen meisje zelf.
Mijn mening
Er vallen meteen een paar dingen op. Martin is veranderd van gewaardeerde uitgever naar de overspelige echtgenoot, waarbij Åsa niet meer een geëngageerde psycholoog is, maar een wanhopige moeder. De Nederlandse tekst focust op emoties, gebruikt veel bijvoeglijke naamwoorden en benadrukt het mysterie en de intrige. Het thrillergehalte, wellicht. De Zweedse variant is enerzijds meer feitelijk, maar maakt juist meer impact.
De Zweedse flaptekst (en cover!) doen het verhaal meer eer aan, naar mijn mening. Hoewel het boek absoluut spannende elementen heeft, suggereert de Nederlandse tekst voor mij meer een ‘whodunnit’ thriller, een pageturner waarin vier mogelijke daders ten tonele worden gevoerd. Ergens is dat ook zo, maar Åsa en Martin zijn meer dan stereotiepen. Ik heb Het Labyrint eerder ervaren als een psychologische optekening die diep onder je huid kruipt. Een boek over relaties, maar dat zo doeltreffend is geschreven dat het soms razend spannend is.
Hoewel er ‘roman’ op de kaft staat, komt de kaft over als een thriller. Dit kán verkeerde verwachtingen scheppen, zeker omdat het eerste hoofdstuk psychologisch van aard is. Het zou zonde zijn als mensen het boek te vroeg wegleggen omdat hun leeservaring anders is dan hun verwachting. Want het is een boek dat je bij de lurven kan grijpen. Op een goede manier.
Lees ook wat de andere bloggers van dit boek vonden.
Het Labyrint verscheen in 2014 bij Meridiaan uitgevers.
Deze boekbespreking is onderdeel van Een perfecte dag voor literatuur, een leesclub voor bloggers die graag lezen wat onder ‘literatuur’ wordt verstaan. Ik dank hierbij Meridiaan uitgevers en Cathelijne Esser van Een perfecte dag voor literatuur voor dit recensie-exemplaar.
Het kraaien van De Haan 
Ben benieuwd naar de uitkomst van het ‘interview’. En over de flaptekst en omslagafbeelding: Zowel de tekst als de afbeelding van het Zweedse exemplaar spreken me meer aan en ben het met je eens dat die de inhoud meer eer aan doen.
Ik ben zelf ook benieuwd! Vond het bijzonder dat ik vragen mocht stellen. En bedankt voor je antwoord over de kaft. Misschien ligt hier nog wel een mogelijkheid tot dieper onderzoek in, of is dat allang gedaan: hoe kunnen omslagafbeeldingen en flapteksten verschillen in andere landen en wat kan dat betekenen? Hmm. Een idee voor een blog vormt zich.
Heb zelf iets vergelijkbaars gedaan bij een ander boek dat we lazen voor Een perfecte dag voor literatuur:
Het lijkt mij zeker geen “simpel” werk om een “Nederlandse” omslag en flaptekst te maken. Maar ik ben het volledig met je eens dat de oorspronkelijke vorm meer recht doet aan het verhaal. De echter thrillerfanaat wordt misschien teleurgesteld, terwijl de romanlezer misschien afhaakt door voorkant en flaptekst. Moeilijke afwegingen voor een uitgever. Verder heb ik het idee dat onze leeservaringen behoorlijk overeen komen.
Het lijkt mij ook absoluut moeilijk om een flaptekst en omslag te maken. Wil je een zo groot mogelijke doelgroep bereiken, of juist duidelijk een bepaald genre uitstralen? Ik kan mij voorstellen dat iedere keuze die je maakt, invloed heeft op de perceptie van zowel tekst als afbeelding (en de beslissing om een boek wel of niet te lezen). Ik probeer vooral aan te geven wat de invloed van die keuzes kan zijn. Door niet meer te focussen op het beroep van Martin en Åsa, maar ze eigenlijk al meteen te typeren (overspelige echtgenoot, wanhopige moeder) veranderde mijn verwachting al. Dat is niet slecht en niet goed, eigenlijk vooral neutraal 🙂
Wat een mooie uiteenzetting. Ik ben het absoluut met je eens dat de Zweedse flaptekst meer eer doet aan het verhaal, de intentie van Eklund en de personages. Ik kende deze flaptekst niet, maar had hiermee wel sneller voor het boek gekozen, in het kader van Een perfecte dag voor literatuur. Nu overheerste bij mij toch verwarring: zou ik een thriller lezen of is het toch een roman? Interessante vraag voor de Nederlandse uitgever: waarom is gekozen voor deze flaptekst?
Ik hoop dat het interview met Sigge Eklund lukt!
Dank je wel! Een interessante vraag inderdaad, die pas echt vorm kreeg terwijl ik aan het schrijven was. Misschien kan ik de vraag eens mailen naar de uitgeverij, of een meer grootschalig onderzoek ernaar doen!
Ik lees dit pas nadat ik mijn blogbijdrage heb gepost. Ik heb geen enkel onderzoek naar de flaptekst gedaan, maar ik ben in mijn tekst wel ingegaan op de verkeerde verwachting. Wat dat betreft zitten we op één lijn.
Interessant om te zien hoe de mening van meerdere mensen over de flaptekst overeenkomt. Goed dat we op één lijn zitten, al zitten we dat geloof ik wel vaker 🙂
Mooi die Zweedse tekst! Fijn dat jij dat zo hebt bekeken en ik ben benieuwd naar je interview.
Ja hè? Die raakt me op de een of andere manier. ‘Maar niemand ziet Magda. En op een dag is ze weg.’ Zo sterk en zo tragisch ergens.
Ik hoop heel erg dat het gaat lukken met het interview! Daarin vergelijk ik ook de twee flapteksten, dus ik hoop stiekem dat we antwoord krijgen 🙂 Dan wijd ik er uiteraard nog een blog aan!
Een groot verschil in de flapteksten zeg. Waarbij ik de Zweedse heel uitnodigend vind en de Nederlandse een stuk minder. Zit ‘m voor mij denk ik vooral in de omschrijving van de moeder: ‘geëngageerde psycholoog’ spreekt me veel meer aan dan ‘wanhopige moeder’. Van die eerste verwacht ik intelligente bespiegelingen en speurwerk, van die tweede eindeloos gesnotter en geruzie.
Bedankt voor je reactie! Typisch hoe de meningen hierover overeenkomen. Daarover ga ik toch eens een mailtje wijden aan de uitgever, benieuwd of daar wat uitkomt.