‘Silence is the virtue of fools’: Wat ik weet – Julie Berry

Twee jaar lang was Judith vermist. Als ze na die tijd terugkeert naar het kolonistenstadje Roswell Station, kan ze niemand vertellen wat er met haar is gebeurd. Omdat ze verminkt is wordt ze uit de gemeenschap verstoten. Haar grote liefde heeft een ander, haar vriendinnen negeren haar, en haar moeder weigert haar bij haar naam te noemen. Opgesloten in haar eigen stilte, wordt Judith niet gezien en niet gehoord. Totdat ze besluit voor zichzelf op te komen en de geheimen van Roswell Station prijs te geven.

Een poëtische page turner?
Een Young Adult boek dat geroemd wordt om zowel de poëtische, lyrische stijl als het ingenieuze verhaal dat zorgt voor een heuse ‘page turner’ ervaring. Waarom ook niet?

Wat ik weet van Julie Berry verscheen in 2014 bij Gottmer, als vertaling van All the truth that’s in me. Een relatief gelaagd en diepgaand boek met inderdaad een schrijfstijl die zo nu en dan meer wegheeft van poëtisch proza. Als lezer krijg je in een dagboekstijl stukje bij beetje brokjes informatie die leiden naar ‘de geheimen van Roswell Station’. Judith geeft nauwelijks aanknopingspunten over de tijd en de plek, maar vermoedelijk vindt het plaats in vroeg negentiende-eeuws Amerika.

Is dit het meest diepgaande en ontroerende boek dat ik ooit heb gelezen? Nee, maar dat maakt niets uit. Ik heb tot 02.00 in de nacht doorgelezen omdat ik wilde weten hoe het boek eindigde. Dat zegt eigenlijk genoeg. Voor zeker de helft van het boek blijkt dat die geheimen niet het belangrijkste component zijn. Er is ook geen sprake van een (psychologische) thriller, wat de flaptekst wel zou kunnen suggereren. Terwijl de originele omslag volgens mij een verkeerd beeld geeft (dit schreeuwt ‘thriller!’), is de Nederlandse cover veel subtieler en sluit deze mooi aan op het ‘gevoel’ van dit boek.

Hedendaagse relevantie
Geen thriller dus, maar wat dan wel? Julie Berry zet thema’s in die altijd en overal relevant zullen blijven: het buitensluiten van mensen op basis van angst, aannames, onwetendheid of geloof. Judith is letterlijk en figuurlijk monddood gemaakt. Niet alleen door degene die haar dit heeft aangedaan, maar des te meer door haar dorpsgenoten, voormalige vrienden en moeder. En dit gebeurt nog dagelijks en dat zal ook altijd zo blijven, want het is de mens eigen. Kijk maar naar een niet nader te noemen politicus of bijvoorbeeld albino’s die in Afrika geterroriseerd kunnen worden omdat men gelooft dat hun witte huid vervloekt is of juist magische krachten zou hebben.

See no evil, hear no evil, speak no evil

“O’er the door of the sacred Temple
They sit in their wisdom the three –
The little deaf Monkey,
The little dumb Monkey,
The Monkey who will not see;
With their eyes shut to evil,
Ears that hear only the right,
Lips that are dumb to scandal,
They sit in their silent might”

In Wat ik weet kijkt men, maar ziet men niets. De mensen zien wat ze willen zien en trekken conclusies uit wat ze (niet) horen. Dit zorgt voor de nodige kwaadsprekerij met flinke gevolgen. Dit in combinatie met de zin ‘Opgesloten in haar eigen stilte, wordt Judith niet gezien en niet gehoord’, doet denken aan de zogenaamde ‘three wise monkeys’, ook beter bekend onder ‘horen, zien en zwijgen’. Mizaru ziet geen kwaad, Kikazaru hoort geen kwaad en Iwazaru spreekt geen kwaad.

Het ‘zie geen kwaad, hoor geen kwaad en spreek geen kwaad’ kan letterlijk met het boek worden verbonden. Het gezegde wordt echter in verschillende culturen anders geïnterpreteerd. Terwijl de Boeddhistische traditie spreekt dat we niet te lang moeten blijven hangen in ‘kwade gedachten’ en letterlijk niet moeten kijken en luisteren naar kwaad, wordt in het westelijk halfrond vaak gerefereerd naar hypocrisie. Denk aan de andere kan op kijken bij onrecht of onfatsoenlijkheid (‘turning a blind eye’), gebrek aan verantwoordelijkheidsgevoel en het veinzen van onwetendheid.

Hoe komt het bovenstaande daadwerkelijk terug in het boek? Hierover weid ik verder niet uit omdat het zonde is om te veel te verklappen. Ga daarvoor vooral Wat ik weet lezen.

Lees ook wat andere bloggers van dit boek vonden.

Deze boekbespreking is onderdeel van ‘Een perfecte dag voor literatuur‘, een leesclub voor bloggers die graag lezen wat onder ‘literatuur’ wordt verstaan. Ik dank hierbij Gottmer voor dit recensie-exemplaar.